รู้จักกับ EB และ EC

สมชาย นำประเสริฐชัย

เป็นกระบวนการดำเนินการทางธุรกิจและธุรกรรมผ่านระบบเครือข่ายในอดีตมีการกำหนดยุคในช่วงเวลาต่างๆ ตามลักษณะของวัสดุของเครื่องใช้ เครื่องมือ เครื่องประดับ หรืออาวุธที่ค้นพบ มีทั้งยุคหินเก่า ยุคหินใหม่ ยุคเหล็ก และอีกหลายๆ ยุค และสำหรับปัจจุบันนี้เป็นยุคที่อิเล็กทรอนิคส์ได้เข้ามามีบทบาทกับชีวิตความเป็นอยู่มาก หากจะกำหนดเป็นชื่อยุคแล้วก็คงไม่พ้นเป็นยุคอิเล็กทรอนิกส์และอินเทอร์เน็ตฟูเฟื่องหรือเป็นมนุษย์ยุค E ดังที่หลายคนเรียกกันจากกิจกรรมต่างๆ ที่ส่วนของอิเล็คทรอนิกส์เข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น E-mail, E-Busimess, E-Commerce, EDI, EFT และ E-pager เป็นต้น


รู้จักกับ E-Business

เมื่อการดำเนินกิจกรรมต่างๆไม่สามารถปฎิเสธหรือหลีกเลี่ยงการใช้เทคโนโลยีเข้าร่วมได้และยังจำ เป็นต้องนำเทคโนโลยีมาใช้เป็นส่วนหนึ่งใน การดำเนินกิจกรรมเพื่อให้เกิดความได้เปรียบในการประกอบการด้วย นอกจากนี้การประกอบธุรกิจโดย ใช้เทคโนโลยีนั้นมีข้อเด่นหลายประการอย่างเช่น ทำให้ต้นทุนลดลง การขยายกรอบธุรกิจได้กว้างมากยิ่งขึ้น ทำให้แนวโน้มที่จะนำเทคโนโลยีมาใช้เพิ่มมากยิ่งขึ้นไปอีกด้วย จนก่อให้เกิดโอกาสการสร้างระบบธุรกิจจาก เทคโนโลยี ทั้งที่เป็นผู้ประกอบการเองผู้ให้บริการ และอื่นๆ

การประกอบการธุรกิจบนเครือข่ายหรือที่เรียกว่า E-Business เป็นเหมือนกับส่วนหนึ่งของการจุดประกายความหวังในด้านเศรษฐศาสตร์ขึ้นมาอีกครั้ง หลังจากที่ประเทศทั่วโลกนั้นประสบปัญหาทางเศรษฐกิจ การประกอบ ธุรกิจทางเครือข่ายได้สร้างฐานะและชื่อเสียงให้กับคนจำนวนไม่น้อย อย่างเช่น Jeff Bezos ที่สร้าง Amazon.com หรือ Micheal Dell แห่ง Dell Computer รวมทั้ง Stephen Case แห่ง American Online (AOL) ชื่อเสียงและความสำเร็จของบุคคลเหล่านี้ได้กลายเป็นทั้งแรงจูงใจ และแรงผลักดันให้ผู้คนจำนวนมากหันมาให้ความสนใจ และเริ่มประกอบธุรกิจทางเครือข่ายโดยเฉพาะอย่างยิ่งกับเครือข่ายอินเตอร์เน็ตกันมาก


E-Business VS E-Commerce

คนส่วนใหญ่มักคิดและเข้าใจว่า E-Businessและ E-Commerce เป็นสิ่งเดียวกันซึ่งไม่ถูกต้อง ทีเดียวนัก E-Business เป็นการเปลี่ยนรูปแบบการทำธุรกิจ ซึ่งผู้บริหารต้องจับตามองแลัให้ความสนใจ เพราะE-Business เป็นกระบวนการดำเนินการทางธุรกิจผ่านระบบเครือข่าย ซึ่งรวมระบบการจัดการต่างๆ เช่น กระบวนการผลิต การตลาด การจัดจำหน่ายและยังรวมถึงการบริหารงานด้วย ดังนั้น E-Business จึงเป็นมากกว่าการซื้อขายบนเครือข่ายแต่เป็นการเปลี่ยนแปลงกระบวนการต่างๆ ในการดำเนินธุรกิจที่เคยเป็นมาในอดีต ในขณะที่ E-Commerce เป็นกระบวนการการทำธุรกรรมผ่านเครือข่าย เช่น การซื้อขาย การแลกเปลี่ยนข้อมูล การถ่ายโอนเงิน ดังนั้นE-Commerce จึงนับว่าเป็นเพียงส่วนหนึ่งของ E-Business เท่านั้น


โครงสร้างของ EB และ EC

คนส่วนใหญ่มักคิดเพียงแค่การมีเวบไซท์ก็เป็นการทำ E-Commerce หรือ E-Business แล้วแต่ตามความต้องการที่แท้จริงแล้วทั้ง EB และ EC มีรูปแบบโครงสร้างที่ซับซ้อนกว่านี้มาก เช่น ต้องมีส่วนของไคลเอนต์ทั้งส่วนที่เป็นอินทราเน็ตและอินเตอร์เน็ต มีส่วนของระบบบริการที่มีระบบความปลอดภัยที่เชื่อถือได้ มีระบบเซิร์ฟเวิร์ที่มีโปรแกรมประยุกต์ที่ให้บริการการทำธุรกิจผ่านเครือข่าย หรือหากจะสรุปได้ว่าทั้งส่วนของ E-Business และ E-Commerce นั้นจำเป็นต้องมีโครงสร้างพืนฐานที่ประกอบด้วยส่วนของฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ เครือข่าย บริการและ บุคลากรในการดำเนินการต่างๆ ทั้งในส่วนหน้าและส่วนหลังสำนักงาน

การมีเพียงแค่เวบไซท์ในการประกอบธุรกิจผ่านเครือข่ายนั้นไม่เพียงพอ หาเปรียบไปแล้วก็คงเป็นเพียงแค่สื่อโฆษณาในการประกอบการเท่านั้น การที่จะดำเนินการจำเป็นต้องมีระบบเทคโนโลยีสารสนเทศที่ดีระบบเครือข่ายที่มีความเร็วสูง มีระบบรักษาความปลอดภัย ตลอดจนมีแผนการในการปริหารและจัดการให้สามารถดำเนินธุรกิจได้โดยไม่ติดขัด แต่อย่างไรก็ตามการปรับระบบให้เข้าสู่ธุรกิจแบบ E-Business นั้นมีบริษัทผู้เชี่ยวชาญที่ประกอบการเกี่ยวกับเทคโนโลยีและคอมพิวเตอร์ชั้นนำที่คอยให้คำแนะนำและบริการในการดำเนินการหลายแห่ง อาทิเช่น ไอบีเอ็ม ฮิตาชิ เป็นต้น

การปรับรูปแบบจากการประกอบธุรกิจในระบบทั่วไป เป็นการประกอบธุรกิจผ่านเครือข่ายนั้นมักค่อยๆ ปรับเปลี่ยนรูปแบบทีละขั้นตอน เช่น เริ่มต้นจากการค่อยๆ ปรับเปลี่ยนระบบ จากของเดิมโดยเริ่มจากระบบการประชาสัมพันธ์ และซื้อขายให้ดำเนินการผ่านเว็บในลำดับแรก และอาจเตรียมพร้อมหรือปรับระบบที่ใช้อยู่ในสำนักงาน ให้เป็นรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ขนานกันไป และทำการรวมระบบออนไลน์ เข้ากับส่วนหลังสำนักงานเมื่อมีความพร้อมซึ่งจะมีเรื่องของระบบฐานข้อมูลการชำระเงิน กระบวนการจัดการระบบคงคลังมาเกี่ยวข้อง และในส่วนสุดท้ายเป็นการรวมส่วนที่เหลือขององค์กร เข้ากับระบบของหุ้นส่วนและบริษัทคู่ค้าด้วย


ธุรกิจคนกลาง

การที่คนจำนวนมากกล่าวไว้ว่าการค้าผ่านเครือข่ายนั้น ทำให้ผู้ผลิตสามารถติดต่อกับผู้บริโภคได้โดยตรง และส่วนของระบบคนกลางนั้นจะหายไป ประเด็นที่กล่าวมานั้นเป็นเรื่องที่เป็นไปได้ยาก เพราะในปัจจุบันธุรกิจในระบบเครือข่าย ยังเป็นลักษณะของคนกลางอยู่ในการจัดหาสินค้า และบริการมานำเสนอผ่านเครือข่าย ซึ่งทำให้คนกลางยังคงเป็นผู้ได้รับประโยชน์จากระบบการค้านี้อยู่

เหตุผลที่ผู้ผลิตไม่สามรถทำการค้าหรือธุรกรรมกับผู้บริโภคได้โดยตรงนั้นมีอยู่หลายประการ เช่น ศักยภาพหรือมีกำลังไม่เพียงพอในการดำเนินการ และที่สำคัญคือปริมาณข้อมูลที่อยู่ในเครือข่ายมีเป็นจำนวนมากและกระจายกันอยู่จึงไม่สะดวกสำหรับผู้บริโภค จึงเป็นการเปิดโอกาสให้คนกลางทำหน้าที่ในการนำข้อมูลต่างๆ มาจัดกลุ่มรวมกันให้มีความสามารถเพียงพอในการบริการโดยรูปแบบของระบบคนกลางนั้นมีทั้งรูปแบบธุรกิจกับธุรกิจ และรูปแบบธุรกิจกับผู้บริโภค


อนาคตของธุรกิจบนเครือข่าย

แนวโน้มและอนาคตของการทำธุรกิจผ่านเครือข่าย ได้มีการพยากรณ์กันอย่างแพร่หลาย และสิ่งหนึ่งที่เป็นที่เชื่อมั่นได้ว่าจะเกิดขึ้นแน่นอน คือ รูปแบบการดำเนินธุรกิจจะเปลี่ยนไปทั้งรูปแบบของร้านค้า บทบาทระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย เช่น ผู้ซื้อจะไม่เป็นเพียงแค่ผู้บริโภคตามรูปแบบที่กำหนดโดยผู้ผลิตอีกต่อไป ผู้บริโภคสามารถกำหนด หรือเลือกคุณสมบัติและราคาสินค้าทีต้องการในเว็บของผู้ผลิตหรือคนกลางได้ ทำให้ผู้บริโภคสามารถกำหนดหรือเลือกคุณสมบัติ และราคาสินค้าทีต้องการในเว็บของผู้ผลิตหรือคนกลางได้ ทำให้ผู้บริโภคเปลี่ยนบทบาทจาก passive customer กลายเป็น product taker หรือ price taker แทน ซึ่งในส่วนนี้ได้มีผู้ประกอบการบางรายได้ดำเนินการแล้วและจะเป็นที่ใช้กันอย่างแพร่อลายในอนาคตอันใกล้ และรูปแบบของธุรกิจส่วนใหญ่จะเป็นลักษณะของการค้าปลีกที่มีราคาต่อหน่วยไม่สูงมากนัก แต่มีปริมาณการซื้อขายที่สูง สำหรับการประอบธุรกิจผ่านเครือข่ายของประเทศไทยยังอยู่ในช่วงเริ่มต้น ซึ่งส่วนใหญ่ก็ยังมุ่งประเด็นไปที่การบริการการซื้อขายสินค้า และบริการผ่านเว็บเท่านั้น แต่มั่นใจได้ว่าในอนาคตอันใกล้นี้การแข่งขันจากการทำธรุกิจผ่านเครือข่ายจากทั่วโลก และกลไกการตลาดจะเป็นตัวกระตุ้นให้มีการทำธุรกิจผ่านเครือข่ายกันมากยิ่งขึ้น


สรุป

เรื่องราวและกระแสในเรื่องของ E-Business และ E-commerce นั้นมีการเคลื่อนไหว ทั้งในส่วนของเทคโนโลยี และการบริหารการจัดการตลอดเวลา จึงเป็นเรื่องที่ต้องมีการติดตามกันอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้บริหาร

---

จัดทำโดย สำนักบริการคอมพิวเตอร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 11 เม.ย 44

refer: http://www.ku.ac.th/e-magazine/may44/it/eb.html